Radio eM Kielce zrealizuje cykl audycji i debat w ramach projektu "Wdzięczni Bohaterom - Powstańcom Styczniowym Walczącym na Kielecczyźnie""

W 2023 roku mija 160. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego. Ten zryw narodowo - wyzwoleńczy rozpoczął proces dochodzenia Polski do niepodległości w 1918 roku. Na terenie Kielecczyzny jest wiele miejsc związanych z Powstaniem Styczniowym (1863 - 1864). Tutaj toczone były ważne walki powstańcze. Są to następujące miejsca m.in.: Święty Krzyż, Małogoszcz, Grochowiska, Opatów. Na tej ziemi walczyli także legendarni dowódcy m.in. Marian Langiewicz, Dionizy Czachowski, Józef Hauke - Bosak, Karol Kalita ps. "Rębajło". Ogromną rolę odegrali także ludzie, którzy walczyli w oddziałach powstańczych, a pochodzili z Kielc oraz miast, miasteczek i wiosek regionu świętokrzyskiego. Na uwagę zasługuje postawa i zaangażowanie duchowieństwa. Wśród nich są m.in.: zakonnicy z klasztoru na Karczówce w Kielcach oraz księża, których nazwiska nawet po 160 latach wydobywane są z archiwów i prezentowane szerszemu gronu odbiorców. Przykładem są duszpasterze z Bodzentyna: ks. proboszcz Antoni Chłuda oraz dwaj wikariusze: ks. Antoni Omiński i Izydor Ciągliński. Społeczność tego miasteczka ufundowała im tablicę pamiątkową. Na uwagę zasługują też kobiety, które pomagały powstańcom, a nawet walczyły w oddziałach. Nazwiska większości z nich do dziś pozostają nieznane, ale są wyjątki, jak na przykład Jadwiga Prendowska, którą upamiętnia jedna z ulic w Kielcach. Warto też przedstawić Żuawów Śmierci, czyli elitarny oddział walczący w Powstaniu Styczniowym. Ich dewizą były słowa: "Zwyciężaj albo giń" i zgodnie z nią walczyli z wielką odwagą. Nigdy się nie cofali przed wrogiem. Dlatego byli postrachem Rosjan. Ich postawa przesądziła o zwycięstwie Polaków w bitwie pod Grochowiskami w województwie świętokrzyskim. Od kilku lat systematycznie dokonywane jest upamiętnianie powstańców oraz miejsc bitew i potyczek powstańczych. Oznakowane są groby powstańców na Cmentarzu Starym i Nowym w Kielcach oraz w innych miejscowościach województwa świętokrzyskiego, fundowane są tablice, organizowane są marsze pamięci, prezentowane są wystawy oraz publikacje o powstańcach. W upamiętnienie Powstania Styczniowego 1863 roku wpisuje się również cykl audycji radiowych oraz dwie debaty z udziałem historyków, regionalistów, społeczników, proponowane w niniejszym projekcie przez Radio eM Kielce. Publiczność w debatach będzie stanowiła młodzież i dzieci ze świętokrzyskich szkół. Debaty będą też transmitowane przez stronę internetową emkielce.pl oraz media społecznościowe Radia eM Kielce.

AUDYCJE RADIOWE

Zakres tematyczny:

1. Dowódcy Powstania Styczniowego walczący na Kielecczyźnie. Pierwszym z nich jest Marian Langiewicz. W pierwszych dwóch tygodniach powstania, jego oddział stacjonował i tworzył się w Wąchocku (powiat starachowicki). później walczył w rejonie Świętego Krzyża oraz w bitwie pod Małogoszczem (powiat jędrzejowski) i Grochowiskami (powiat pińczowski). Dionizy Czachowski, dowodził oddziałami powstańczymi w Górach Świętokrzyskich od wiosny 1863 roku. Karol Kalita ps. "Rębajło" wsławił się m.in. w bitwach i potyczkach z Rosjanami w rejonie Kielc i Daleszyc. Józef Hauke Bosak - dowodził oddziałami, które w listopadzie 1863 roku zajęły Opatów i walczyły w rejonie Świętego Krzyża.

2. Przypomnienie nazwisk mniej znanych powstańców. W oddziałach powstańczych walczyli ludzie z Kielc oraz miasteczek i wsi województwa świętokrzyskiego. Nazwiska niektórych są do dziś znane, jak na przykład Tadeusz Włoszek, który po upadku powstania założył w Kielcach Towarzystwo Krajoznawcze i gromadził pamiątki po powstańcach. Jednak wielu poniosło surowe konsekwencje. Było zesłanych na Syberię lub wyjechali na emigrację. Nazwiska ich z warto rozpowszechnić.

3. W powstanie mocno zaangażowali się także duchowni. W Kielcach pomoc powstańcom nieśli ojcowie bernardyni z klasztoru na Karczówce. Nie mniej aktywni byli księża parafialni.Przykładem są duszpasterze z Bodzentyna: ksiądz proboszcz Antoni Chłuda oraz dwaj wikariusze: ks.Antoni Omiński i ks. Izydor Ciągliński. Walczyli oni w oddziałach Dionizego Czachowskiego i Mariana Langiewicza. Po upadku powstania ks. Omiński wyjechał na emigrację do Francji, a ks. Ciągliński został zesłany na katorgę Sybiru, gdzie zmarł.

4. Powstańcom pomagały także kobiety. Ich ofiarność, poświęcenie i zaangażowanie czasami bywa niedostrzegane i pomijane. Nazwiska większości z nich są nieznane, ale są wyjątki na przykład Jadwiga Prendowska, kurierka oddziału Langiewicza. Jej nazwiskiem nazwana jest jedna z ulic w Kielcach.

5. W walkach powstańczych wsławił się elitarny oddział - Żuawi Śmierci. Charakteryzowało ich umundurowanie. Ubrani w czarne kurtki z naszytym wielkim białym krzyżem i w tureckich fezach na głowie. Powiewał nam nimi czarny sztandar z białym krzyżem i napisem: "W imię Boże - 1863 rok". W bitwie pod Grochowiskami waleczna postawa żuawów przesądziła o zwycięstwie wojsk powstańczych.

6. Miejsca bitew, uświęcone krwią powstańców: Święty Krzyż, Małogoszcz, Grochowiska, Opatów i wiele innych mniejszych miejscowości. Przypomnienie przebiegu bitew i okoliczności.Upamiętnienie powstańców i bitew powstańczych. Coraz więcej środowisk w różny sposób włącza się w pamięć o Powstaniu Styczniowym 1863 roku. Przedstawienie tego, w jaki sposób mieszkańcy Kielecczyzny upamiętniają powstańców przez: tablice, marsze pamięci, wystawy,oznakowanie grobów, publikacje i inne formy.
7. Upamiętnienie powstańców i bitew powstańczych. Coraz więcej środowisk w różny sposóbwłącza się w pamięć o Powstaniu Styczniowym 1863 roku. Przedstawienie tego, w jaki sposóbmieszkańcy Kielecczyzny upamiętniają powstańców przez: tablice, marsze pamięci, wystawy,oznakowanie grobów, publikacje i inne formy.

DEBATY

Uzupełnieniem cyklu audycji radiowych i ich syntezą będą dwie debaty z udziałem publiczności - uczniów szkół z województwa świętokrzyskiego. Uczestnikami debat będą historycy, regionaliści, społecznicy, którzy są zaangażowani w upamiętnianie Powstania Styczniowego 1863 roku na Kielecczyźnie.

Debaty będą przeprowadzone z udziałem publiczności - młodzieży szkolnej oraz będą transmitowane przez stronę internetową emkielce.pl i media społecznościowe.

Dodatkowym elementem projektu będzie stworzenie specjalnej strony internetowej promującej projekt oraz pozwalającej na stworzenie podcastów poszczególnych audycji, co da możliwość ich odsłuchania po emisji radiowej (em.kielce.pl/powstaniestyczniowe).

Debaty zostaną również przeformatowane do dźwięków audycji radiowych i wyemitowane po przeprowadzeniu debat w Radio eM Kielce.

Patronat Honorowy na projektem objęła Agata Wojtyszek, wiceprzewodnicząca Sejmowej Komisji Obrony Narodowej, Poseł na Sejm RP.

Projekt  „WDZIĘCZNI BOHATEROM - POWSTAŃCOM STYCZNIOWYM WALCZĄCYM NA KIELECCZYŹNIE" jest zadaniem publicznym współfinansowanym ze środków otrzymanych od Ministerstwa Obrony Narodowej.