Kawałek wolnej Polski. Dziś rocznica zakończenia strajku we Włoszczowie

– Szkoła była otoczona przez milicję i esbeckie wozy. Pomimo, że zastaliśmy uczniów zamkniętych w budynku, to miałem takie wrażenie, że tu jest kawałek wolnej Polski, a ta młodzież wywalczyła sobie kilkadziesiąt metrów kwadratowych parkietu, na którym zbudowała na kilka dni wolną Polskę – mówił nam Piotr Augustynek, współzałożyciel Niezależnej Telewizji Mistrzejowice, który odwiedził strajkujących uczniów.

Entuzjazm i odwaga

Wielkim szokiem dla powracającej po wakacjach młodzieży do Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowie był brak krzyży w salach lekcyjnych. Samorząd uczniowski zdecydował niemal jednomyślnie o ponownym zawieszeniu krucyfiksów. Dokładnie 30 listopada krzyże poświęcono we włoszczowskiej świątyni, a kolejnego dnia trafiły na ściany włoszczowskiej szkoły. Niedługo potem znów zniknęły. Ten fakt, a także arogancka postawa władz i dyrekcji, skłoniła odważną młodzież do rozpoczęcia strajku. Trwał blisko dwa tygodnie – od 3 do 16 grudnia. Do młodzieży dołączyli księża, którzy wspierali ich duchowo: ks. Marek Łabuda i ks. Andrzej Wilczyński.

– Dominował entuzjazm, odwaga, trwanie przy swoim, obrona krzyża, naszych wartości chrześcijańskich. Nikt wtedy nie myślał o konsekwencjach, nikt raczej nie kalkulował, bo gdyby tak było, to w chwilach zwątpienia w trzecim, w czwartym dniu mogłoby się to wszystko rozwiązać – wspominała Alicja Rydzek, przewodnicząca strajku. – To były takie rekolekcje życia. Jestem bardzo dumna, że mogłam w nich wziąć udział – dodała.

Po zakończeniu protestu wielu młodych ludzi doświadczyło represji ze strony władz komunistycznych.

Wielka uroczystość

Po strajku, gdy zbliżały się imieniny wspomnianego duchowego przywódcy protestu, czyli ks. Marka Łabudy chciano, aby otrzymał godny, a zarazem symboliczny prezent.

– Miałem jeden z krzyży ze strajku. Zdobiły go trzy tarcze szkolne. Wymyśliliśmy, że zrobimy serce wypchane watą i ozdobimy je czerwonym materiałem. Ewa Celebańska, jedna uczennic poświęciła na to… swoją czerwoną sukienkę. Nie zabrakło także kwiatów – tłumaczył Zbigniew Żelichowski, uczestnik strajku.

Po opuszczeniu parafii przez ks. Marka Łabudę zaopiekował się rzeczami, które kapłan pozostawił we Włoszczowie. Wśród nich był wspomniany krzyż.  

– Teraz współpracuję z producentami filmu „Znak Sprzeciwu”, opowiadającym o strajku. Pojawił się pomysł, aby zawieźć go do kościoła św. Brygidy w Gdańsku, gdzie zostanie wkomponowany w Bursztynowy Ołtarz Ojczyzny. Gdańscy artyści oprawili już krzyż, serce obłożyli bursztynem, a całość trzyma srebrna dłoń – opisuje nasz rozmówca.

Oficjalne uroczystości odbyły się 13 grudnia. Udział w nich wzięli uczestnicy strajku w obronie krzyży z 1984 roku.

Przypomnijmy, że już niedługo odbędzie się premiera filmu przedstawiającego historię protestu. W produkcji grają znani polscy aktorzy - Mirosław Zbrojewicz, Rafał Zawierucha, Dominika Kluźniak, Sebastian Fabijański, Mieczysław Hryniewicz, Henryk Gołębiewski czy Dariusz Kowalski. Zobaczymy tam również rokujących aktorów młodego pokolenia - Sarę Lityńską, Marię Świłpę, Andrzeja Ogłozę i innych. Budżet szacowany jest na około pięć milionów złotych.

Więcej o tych wydarzeniach opowiemy w programie "Wszystko w temacie" o godzinie 15.15 na antenie Radia eM Kielce.

Rozmów z uczestnikami strajku wysłuchacie na naszych kanałach w serwisach YouTube oraz Spotify.