Grunty na własność

Nowe prawo to w pewnym sensie zmiana rewolucyjna, a mówiąc ściślej kontrrewolucyjna. Rozwiązanie o nazwie użytkowanie wieczyste wywodzi się bowiem z okresu komunizmu. Jego początki sięgają dekretu z 26 października 1945 roku o prawie zabudowy. Dał on zielone światło do stawiania budynków własnościowych na terenach należących do państwa lub jednostek samorządowych. Forma z jaką mamy do czynienia obecnie została wprowadzona w 1961 roku wraz z ustawą o gospodarce terenami. Na przestrzeni lat ustawodawca dokonywał jej modyfikacji. W uzasadnieniu projektu prawa zmieniającego ten stan rzeczy czytamy, że dotychczas jednym z głównych problemów była często zbyt wysoka opłata za użytkowanie wieczyste gruntu. Ustawa rozwiązuje również problemy osób, które posiadały mieszkanie na własność w blokach. Do tej pory potrzebowały one bowiem zgody wszystkich zamieszkujących dany budynek właścicieli.

Własność i opłata

Nowa ustawa zakłada, że od 1 stycznia 2019 roku rozpocznie się proces przekształcenia użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności. Przepisy obejmą również bloki mieszkalne z tym zastrzeżeniem, że przynajmniej jeden lokal musi być mieszkaniem własnościowym.

Choć zmieni się struktura własnościowa gruntów, to jednak ich nowi właściciele będą musieli jeszcze przez 20 lat płacić do 31 marca każdego roku tzw. opłatę przekształceniową. Wyjątek stanowi pierwszy rok, ponieważ wniesiemy ją do 29 lutego 2020 roku. Jej wysokość będzie odpowiadała wysokości opłaty za użytkowanie wieczyste w dniu przekształcenia. Nie wyklucza to jednak możliwości uiszczenia jednorazowej opłaty, na którą uzyskamy bonifikatę, jeśli grunty stanowią własność Skarbu Państwa. Będzie to 60 procent w przypadku, gdy zostanie ona wniesiona w roku przekształcenia, 50 procent, jeśli w drugim roku. W kolejnych latach bonifikata zmniejsza się o 10 procent, aż do szóstego roku. Samorządy również będą mogły zastosować podobne rozwiązanie w drodze uchwały miejscowej rady.

Jak będzie w Kielcach?

Nowe prawo to również ogromna zmiana dla samorządów. Wiele z nich obawia się o dochody budżetowe uzyskiwane z tytułu użytkowania wieczystego. Dotyczy to głównie przepisów związanych z opłatą przekształceniową, które mogą nadwyrężyć lokalne wpływy budżetowe. Jak to wygląda w Kielcach?

– W pierwszym okresie nie będzie to miało poważniejszych skutków finansowych. Natomiast w perspektywie wieloletniej - pewnie tak. Z drugiej strony, to nie będzie obciążenie na tyle ważne, żeby decydowało w sposób istotny o finansach miasta. Sytuacja wyglądałaby gorzej, gdyby te przepisy dotknęły gruntów wykorzystywanych na działalność gospodarczą. Wtedy skutki byłyby poważniejsze  – mówi Filip Pietrzyk, dyrektor Wydziału Gospodarki Nieruchomościami i Geodezji w Urzędzie Miasta Kielce.

Opłata przekształceniowa nie będzie waloryzowana poprzez lokalną aktualizację, ale na podstawie wskaźników Głównego Urzędu Statystycznego. – Myślę, że jest to lepsze rozwiązanie, bo aktualizacje często różnią się od siebie w zależności od rzeczoznawcy, który ich dokonuje lub stanu rynku lokalnego – wyjaśnia dyrektor Pietrzyk.

***

Znaczenie nowych przepisów jest ważne o tyle, że – jak wspomnieliśmy na początku – likwidują one postkomunistyczne złogi w prawie własnościowym. Choć nieco dziwi, że dzieje się to blisko trzydzieści lat od początków transformacji polskiej gospodarki. Ale lepiej późno niż wcale.

Michał Łosiak