Twarze Muru Pamięci. Przeszkadzały kazania

Wspominaliśmy już o bohaterskiej postawie bł. Józefa Pawłowskiego, proboszcza kieleckiej katedry i zaangażowanego w pomoc więzionym tu żołnierzom i oficerom kapelana kieleckiego więzienia, wspominaliśmy o uwieńczonym sukcesem długom poszukiwaniu zdjęć ks. Wojciecha Michałowicza – przełożonego szkoły salezjańskiej przy kościele św. Krzyża i ks. Franciszka Mazurka – archiwariusza kieleckiej kurii diecezjalnej. Ale na Murze Pamięci są też twarze innych kapłanów.

O. Jan Finc był zakonnikiem oblatem. Urodził się 6 września 1910 r. Tuż przed wojną został superiorem klasztoru na św. Krzyżu. Oskarżony o kontakty z partyzantami 3 kwietnia 1940 został wraz z innymi zakonnikami  aresztowany i przewieziony do więzienia w Kielcach. Był trzymany w ciasnym karcerze w podziemiach, potem przeniesiony na oddział polityczny 6 maja został skazany na karę śmierci i rozstrzelany na kieleckim stadionie.

Drugi z zakonników św. Krzyża o. Jan Wilhelm Kulawy, ur. w 1872 r. był zasłużonym oblatem, przełożonym klasztoru w Kodniu. To on postarał się o to, by św. Krzyż przejęli oblaci. Za swoją działalności i propolską postawę został aresztowany przez gestapo 9 lipca 1941 r.  Wkrótce aresztowany został także  o. Pawołek, a 26 lipca 1941 roku gestapo zabrało także brata ks. Jana - o. Pawła Kulawego. Wyciągnięto go z konfesjonału, gdy  słuchał spowiedzi w kościele w Słupi Nowej. Wszyscy trzej 30 lipca 1941 r. trafili do o obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. O. Paweł Kulawy zmarł 21 sierpnia 1941 roku, 10 września zmarł także o. Jan Wilhelm. Obozu nie przeżył również o. Jan Pawołek.

Ofiarą hitlerowców był także salezjanin z Kielc ks. Bolesław Gromko. Urodził się 25 kwietnia 1908 r.  w Grodziszczanach. Po uzyskaniu święceń kapłańskich 29 maja 1938 r.  rozpoczął pracę  z kielecką młodzieżą w oratorium salezjańskim przy kościele św. Krzyża. Prowadził aktywną działalność duszpasterską, działał w harcerstwie, prawdopodobnie był w konspiracji.  Aresztowany 10 lutego 1941 został osadzony w kieleckim więzieniu  i  5 kwietnia wysłany transportem do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Miał numer obozowy 13172.  Prawdopodobnie już 24 kwietnia przeniesiony został do KL Neuengamme niedaleko Hamburga, gdzie został rozstrzelany 29 grudnia 1941 roku.

Na Murze Pamięci została umieszczona także tabliczka z wizerunkiem ks. Feliksa Nowackiego – proboszcza parafii w Bielinach od 1920 r., aktywnego działacza społecznego.  Miał 62 lata, gdy w nocy z 12 na 13 kwietnia (z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę) 1941 roku  został przez gestapo aresztowany wraz z wikariuszem ks. Bolesławem Charzewskim i jedenastoma innymi parafianami. Główną przyczyną było to, że nie ukrywał swojej niechęci wobec wroga. Został wywieziony do obozu w Auschwitz. Przebywał w bloku XI i otrzymał numer obozowy 15865. Zmarł w obozie w grudniu 1941 r.

Projekt MUR Pamięci poświęcony jest tym, którzy zginęli w więzieniu przy ulicy Zamkowej lub stąd poszli na śmierć w latach 1939- 1956. Porcelanowe tabliczki z wizerunkami i nazwiskami ofiar umieszczone zostały na zachodnim murze dawnego więzienia. W wieży strażniczej na multimedialna prezentacji można zapoznać się na z biogramami więźniów.

Przypomnijmy  twarze tych, których losy związały się z kieleckim więzieniem.  Apelujemy więc: udostępnijcie zdjęcia swoich bliskich. Niech następne pokolenia spojrzą na swoich poprzedników. W ten sposób przetrwają. Ich czyn nie pójdzie w zapomnienie.

Osoby, które chcą udostępnić nam zdjęcia więźniów ulicy Zamkowej prosimy o kontakt z Ośrodkiem Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej, Kielce ul. Zamkowa 3. tel. 41 367 68 01.

Marek Maciągowski