Kielecczyzna… wieżami stoi. Niezwykłe odkrycia w regionie

Niedawno, bo 5 listopada, w Szewcach mieszkańcy tej miejscowości mogli poznać wiele ciekawostek dotyczących najbliższej okolicy. Wszystko za sprawą historyka Dariusza Kaliny, który nadal odkrywa nieznane wcześniej skarby przeszłości. Jedna z nich dotyczyła… wieży mieszkalnej w Szewcach zbudowanej około 1636 roku, czyli wiele lat po średniowieczu. Jej budowniczym był Stanisław Czechowski, starosta kielecki i… człowiek, który zapragnął zostać rycerzem. Istnienie wieży mieszkalnej w Szewcach jest dobrze udokumentowane.

– W inwentarzu z 1768 roku dokładnie opisany jest obiekt, który w literaturze nazywamy wieżą mieszkalną. Tego typu budynki budowano w trzynastym, czternastym, a nawet w piętnastym wieku, choć wówczas stanowiły już anachronizm. Były one dość niewygodne do zamieszkiwania. Miały grube mury, a wnętrza umieszczano jedno na drugim. Wysokość takiej wieży to nawet kilka kondygnacji. W literaturze określane są jako „lamus” lub „kamienica”. Pod samymi Kielcami istniało takich wież – uwaga – kilkanaście – tłumaczy Dariusz Kalina ze Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego.

Po to, aby zrozumieć dlaczego wieża powstała akurat w Szewcach trzeba przybliżyć postać Stanisława Czechowskiego.

– Mamy w Kielcach jego ślady. To jest m.in. nieistniejąca kaplica przy Kościele Świętej Trójcy, Karczówka i Zamek. Czechowski jest dziwną postacią, a nawet podejrzaną. Kiedy miał około trzydziestki, ożenił się z córką arianina, przyjechał do Kielc, nagle staje się żupnikiem, a za kilka miesięcy starostą kieleckim. Otrzymał wówczas lepsze lokum, a do jego kompetencji należała opieka nad skarbami ziemi. Bardzo szybko wszedł w kontakty z rodem Szembeków, którzy rozwijali swoją działalność i dorabili się niezłych pieniędzy – wyjaśnia nasz rozmówca.

Stanisław Czechowski, po wzbogaceniu się, chciał podkreślić swoją rycerskość. W Szewcach, w swojej nieco ukrytej w lesie dzierżawie, około roku 1636 roku wybudował wspomnianą wieżę mieszkalną.

– Mamy pewność, że przejął on ten majątek w 1632 roku. Wieża była anachroniczna ze względu na brak środków, ale też po to, aby nie drażnić widokiem okazałych posiadłości innych osób. Naśladowała ona piętnastowieczne budowle. Budynek stał do 1867 roku – dodaje historyk.

Podobne wieże powstawały w Widuchowej koło Buska-Zdroju, w Ostrowie pod Chęcinami, ale również w Podzamczu Chęcińskim, gdzie mowa o wieży z piętnastego wieku.

– W południowo-zachodniej części Starostwa Chęcińskiego stała nikomu nieznana wcześniej wieża chęcińska. To był budynek o trzech, czterech kondygnacjach, o wysokości około dwunastu metrów i dziewięciu metrów szerokości, zakończony czterospadowym, gotyckim dachem. W Oblęgorze znajduje się następna wieża, która została przerobiona w siedemnastym wieku – dodaje Dariusz Kalina.

Koniecznie trzeba powiedzieć również o miejscowości Chełmce w  gminie Strawczyn. Tam, na malowniczym wzgórzu znajduje się piękny kościół. Tuż obok położony jest budynek, który w większości przewodników i informatorów określany jest jako dawny… zbór ariański.

– To żaden zbór, tylko wieża mieszkalna. Obecnie jest trochę w ruinie, ale nowy właściciel myśli o jej odnowieniu i mieszkaniu. Zrobiłem kwerendę do tego obiektu i znalazłem inwentarze. Najstarszy, czyli siedemnastowieczny opisuje go jako mieszkalny. Wieża powstała w połowie piętnastego wieku – mówi nam badacz.