Jakie są konsekwencje nadmiernego przyjmowania antybiotyków?

W jakich sytuacjach użycie antybiotyków jest wskazane, a kiedy te leki nie działają? – Antybiotyki są przeznaczone do leczenia infekcji powodowanych przez bakterie. Znaczna część infekcji układu oddechowego jest wywołana przez wirusy, na które antybiotyki nie działają. Dopiero istotne podejrzenie, że przyczyną objawów chorobowych jest zakażenie bakteryjne, może skłaniać do wczesnego ich zastosowania, optymalnie z wykorzystaniem badań dodatkowych, w tym mikrobiologicznych – mówi lekarz Jadwiga Przepióra z Oddziału I Pulmonologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Św. Rafała w Czerwonej Górze.  

– Antybiotyki zastosujemy w przypadku: zapalenia płuc rozpoznanego ambulatoryjnie  lub w szpitalu, ale również gdy jest podejrzenie zapalenia płuc dążąc do jego potwierdzenia dalszymi badaniami, co dotyczy zwłaszcza osób obciążonych innymi schorzeniami. Jednak przy potwierdzeniu wirusowej etiologii zapalenia płuc, we wczesnym okresie, możliwe jest zastosowanie leczenia przeciwwirusowego, a dołączenie antybiotykoterapii w przypadku nadkażenia bakteryjnego, COVID, ciężkiego przebiegu grypowego zapalenia płuc. Staramy się unikać antybiotykoterapii w prewencji zapalenia płuc – dodaje specjalistka.

Jakie dla organizmu mogą być konsekwencje nadmiernego przyjmowania antybiotyków? – Po pierwsze, antybiotyki powodują zaburzenie flory fizjologicznej organizmu. Bakterie wchodzące w jej skład, bytujące na co dzień w organizmie stanowią swoistą barierę, obronę przed innymi szczepami bakterii, w tym chorobotwórczymi. Zastosowanie antybiotyków powoduje nie tylko zwalczanie bakterii odpowiedzialnych za zakażenie, ale również osłabienie, zniszczenie wielu bakterii wchodzących w skład fizjologicznej flory organizmu. Powstaje swoista nisza, która z dużą łatwością może zostać zasiedlona, skolonizowana przez bakterie ze środowiska, otoczenia, w tym takie, które mogą wywołać w niedalekiej przyszłości ponowną infekcję – tłumaczy Jadwiga Przepióra.

Drugim aspektem stosowanej powszechnie antybiotykoterapii jest zjawisko lekooporności bakterii. Te posiadają mechanizmy obronne. W sytuacji pojawienia się leku  mogą z czasem wytworzyć lub uruchomić mechanizmy, które spowodują , że antybiotyk przestanie być wobec nich skuteczny. Te mechanizmy są w stanie przekazywać innym szczepom czy gatunkom bakterii. Problem antybiotykooporności jest jednym z najistotniejszych problemów zdrowia na całym świecie, dotyczy nie tylko zakażeń szpitalnych, ale coraz częściej zakażeń pozaszpitalnych.