Historia parafii, historia Baranówka

Na okładce wydanej w 2024 roku książki Omnia pro Christo Rege. 85 lat Parafii pw. Chrystusa Króla w Kielcach autorstwa Marzeny Nosek możemy zobaczyć na dole ujęcie z drona, przedstawiające panoramę Baranówka, którego autorem jest Wojciech Habdas oraz zdjęcie ołtarza głównego opisywanego kościoła. Całość kompozycji oraz dobór kolorystyki (niebieski ołtarz oraz niebieskie niebo) sprawiają, że patrząc na okładkę mamy wrażenie, że otwarte ramiona Chrystusa ogarniają i otaczają opieką całe osiedle. Zatem już przy pierwszym zetknięciu z tą pozycją możemy odnieść pozytywne wrażenia.

A co dalej? Książkę rozpoczyna, oczywiście poza słowem wstępnym oraz podziękowaniami, wprowadzenie w historię samej dzielnicy, która pokazuje jak zmieniał się jej zasięg, jak powstawały nowe ulice, budynki użyteczności publicznej, a przede wszystkim jak z osobnej osady Baranówek stał się częścią Kielc. Historia doprowadzona jest do czasów tuż przedwojennych, gdyż 9 października 1938 roku miało miejsce poświęcenie kamienia węgielnego i rozpoczęcie budowy murowanego kościoła według projektu inż. Franciszka Mączyńskiego.

Zasadniczą część książki stanowi historia parafii w faktach i liczbach. Choć sam tytuł rozdziału nie jest być może najbardziej poetycki, to jednak oddaje dokładnie zawartość. Autorka postawiła na powtarzalny schemat, podając: rok, liczbę chrztów, ślubów i pogrzebów, przedstawiając proboszcza oraz wikariuszy, a całość uzupełnia działami: W parafii… oraz Na Baranówku, Pakoszu, Kawetczyźnie…, gdzie możemy znaleźć ważniejsze wydarzenia, które miały miejsce w danym roku na terenie dzielnicy. Ta ostatnia część opiera się często na informacjach, które można było znaleźć w lokalnej prasie, kronikach parafialnych, ale także na relacjach starszych mieszkańców dzielnicy. I ta część może być najbardziej interesującą nie tylko dla osób zamieszkujących Baranówek, ale też dla wszystkich, których ciekawi historia Kielc. Bo z jednej strony to oczywiście opisy, w jaki sposób zmieniał się i rozrastał sam kościół, ale to także historia przemian, jakie zachodziły w dzielnicy. Kilkukrotnie autorka dodaje do tej części biogramy znanych osób, które zamieszkiwały teren parafii – i tu czytelnik może poczuć się zaskoczony, bo niektóre nazwiska (jak choćby Wiesław Gołas czy Jan Nowicki) znane są nie tylko lokalnie. Słowem dostajemy tu nie tylko dane ilościowe, ale przede wszystkim jakościowe – poznajemy bowiem bliżej charakter tej jednej ze starszych kieleckich dzielnic.     

Ostatni rozdział stanowi doskonałą równowagę dla rozdziału faktograficznego – ta część z kolei pełna jest fotografii. To blisko 200 zdjęć, które przedstawiają zarówno kościół, jego zmieniające się wnętrza, jak i obrazują wiele wydarzeń z życia parafian – zarówno uroczystości religijne, jak i te mające charakter bardziej rozrywkowy. Dla wielu czytelników, ta część może okazać się najbardziej interesująca, bo mogą odnaleźć młodsze wersje siebie i swoich znajomych, ale też zobaczyć, jak zmieniało się ich najbliższe otoczenie.

Wydawać by się mogło, że po pozycję Omnia pro Christo Rege. 85 lat Parafii pw. Chrystusa Króla w Kielcach sięgnąć mogą tylko byli lub obecni parafianie, którzy z sentymentem i sympatią będą wspominali poszczególnych proboszczy czy księży, ale lektura utwierdziła mnie w przekonaniu, że jest to pozycja skierowana do szerszego grona odbiorców. Z pozycji wyłania się bowiem nie tylko historia samej parafii, ale można odnaleźć tu także szerszy kontekst społeczny, niekiedy nawet polityczny, a przede wszystkim obraz tworzących tę społeczność osób. Po książkę Marzeny Nosek zatem powinien sięgnąć każdy, kogo ciekawi historia jego małej ojczyzny – Kielc.

Podsumowując: pozycja ta, to nie tylko ciekawa kompozycyjnie okładka, ale równie interesująca zawartość. A ponieważ książkę tę da się kupić tylko w kancelarii parafii kościoła pw. Chrystusa Króla, to wyprawę po nią można połączyć ze spacerem po spokojnej i mającej swój niewątpliwy urok dzielnicy.

Dr Agnieszka Pobratyn (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie)