Marek Jedynak: Armia Krajowa, podczas II wojny światowej, była fenomenem w Europie

Mija 80. rocznica przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową.

Armia Krajowa to Wojsko Polskie, które działało w konspiracji przez całą II wojnę światową. Swoje korzenie miała ona już we wrześniu 1939 roku, kiedy w jeszcze oblężonej Warszawie, powstała Służba Zwycięstwu Polski, a potem Związek Walki Zbrojnej. 14 lutego 1942 roku Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych Władysław Sikorski zdecydował o przekształceniu ZWZ w AK. Od tej pory możemy mówić o siłach zbrojnych Polski Podziemnej. Mieliśmy wojsko w konspiracji, które miało też scalać inne organizacje i przejmować inicjatywę walki o niepodległość Polski.  

Armia Krajowa kojarzy nam się z legendarnymi dowódcami oddziałów partyzanckich. Ale walka obejmowała także inne obszary: wywiad, kontrwywiad, łączność, szkolenie, logistykę.

Na przykład trzeba było utworzyć własne kanały łączności, ponieważ oficjalna sieć była kontrolowana przez okupanta. Było również Biuro Informacji i Propagandy AK. Udane akcje należało nagłośnić, podnieść ludzi na duchu oraz morale żołnierzy będących w konspiracji. Działał dobrze zorganizowany pion Kierownictwa Dywersji, czyli Kedyw. Mieliśmy też Wojskową Służbę Kobiet, która powstała w lutym 1942 roku. Warto przypomnieć, że AK była jedną z pierwszych armii na świecie, która tak dobrze wykorzystała rolę kobiet. W szeregach AK kobiety walczyły jako sanitariuszki, ale również podejmowały zadania związane z wywiadem, łącznością, a nawet walczyły z bronią w ręku. Pełniły więc nie tylko funkcje pomocnicze, ale także walczyły na pierwszej linii.

W historii Armii Krajowej ważne są trzy daty: powstanie Służby Zwycięstwu Polski we wrześniu 1939 roku, przemianowanie ZWZ w AK w lutym 1942 roku oraz rozwiązanie AK w styczniu 1945 roku.

Tutaj trzeba operować tą triadą dat i pamiętać, że początki AK sięgają 27 września 1939 roku, kiedy powstała SZP przekształcona w Związek Walki Zbrojnej. Na przestrzeni kilku lat ta struktura walki konspiracyjnej rozwijała się, aby w lutym 1942 roku zmieniła tylko nazwę na Armia Krajowa. W styczniu 1945 generał Leopold Okulicki ps. "Niedźwiadek" w obliczu ruszenia ofensywy sowieckiej na Zachód, zdecydował o rozwiązaniu AK.

Więcej w audycji: "Historia na fali" w czwartek 10 lutego godz. 20 w Radiu eM Kielce.