Dobro i zło na podstawie „Wozu z sianem”

Czwartkowe (23 października) spotkanie zainaugurowało kolejny cykl Akademii, zatytułowany „Oblicza dobra”.

O znaczeniu i symbolice tryptyku „Wóz z sianem” autorstwa Hieronima Boscha mówił o. Eugeniusz Grzywacz – pijar, historyk sztuki i kulturoznawca. W jego ocenie obraz przedstawia kompleksowe ujęcie życia człowieka.

– To jest taki moment, jakbyśmy chcieli spojrzeć na całe nasze życie – z naszą przeszłością, teraźniejszością i przyszłością – w jednej chwili, w jednym momencie, tak jak patrzy Pan Bóg. Bosch chciał zrobić dokładnie coś takiego, czyli powiedzieć, czym jest życie człowieka indywidualne. Na zamknięciu skrzydeł tryptyku mamy wędrowca – homo viatora, Everymana albo syna marnotrawnego, pielgrzyma, który idzie do domu Ojca. A świat wokół niego jest niebezpieczny. Niebezpieczny, bo to są indywidualne wybory; bo w świecie jest nie tylko dobro, ale także zło, są mody – podkreśla.

A jakie znaczenie kryje się pod tytułowym wozem z sianem?

– Otwierając tryptyk od środka, mamy pierwszą scenę: od strącenia zbuntowanych aniołów na ziemię, poprzez stworzenie Adama i Ewy, grzech pierworodny, aż po wygnanie z raju. To jest jeden panel, czyli ta nasza przeszłość, początki. W środku – człowiek dzisiejszy, ale uwikłany społecznie: co go napędza, jakie wartości wyznaje, w jakim kierunku zmierza, co jest wartością trwałą, a co przemijającą. I ten wóz z sianem, który reprezentuje wartości doczesne, przemijające, zostaje skontrastowany z Chrystusem Miłosiernym, ukazującym się na górze. Ostatni panel przedstawia konsekwencje wyboru grzechu.

Całość związana jest z postacią Everymana, czyli homo viator – pielgrzyma, syna marnotrawnego, który orientuje się, że nie tędy droga, i wybiera tę właściwą, prowadzącą ku wieczności. Bo ważne jest nie tylko to, co robimy teraz, ale także to, jakie nasze czyny mają konsekwencje w przyszłości. To jest podstawowa wartość, główna myśl dzieła Hieronima Boscha – wyjaśnia o. Eugeniusz Grzywacz.

Nowy sezon trzyletniego cyklu Akademii Wiara Kultura Nauka, skupiony wokół dobra, poruszać będzie również kwestie katolickiej nauki społecznej.

– Kolejny temat dotyczyć będzie ikonografii świętych kanonu rzymskiego, ale nie będzie to wykład tylko o ikonografii, lecz w ogóle o świętości. Nosi on tytuł Dobro świętości i towarzyszyć mu będzie wernisaż wystawy Piękno świętości, na której zaprezentowane zostaną wizerunki świętych kanonu rzymskiego – wyjaśnia Kinga Reczka, zastępca dyrektora Muzeum Diecezjalnego.

Kolejne spotkanie w ramach cyklu „Oblicza dobra” Akademii Wiara Kultura Nauka odbędzie się 20 listopada (w czwartek).