REGION

Niezwykłe odkrycie w gminie Chęciny! Tu spoczywają powstańcy listopadowi

poniedziałek, 16 sierpnia 2021 13:08 / Autor: Michał Łosiak

Fot. Karol Sierar

Michał Łosiak

To miejsce przy Górze Zelejowej w gminie Chęciny nie jest łatwo znaleźć, ale skrywa wielką historię naszej ojczyzny. Tam, gdzie wśród drzew stoi niepozorny pomnik, znajduje się cmentarz, na którym spoczywają bohaterowie powstania listopadowego.

Swoim odkryciem z Radiem eM Kielce podzielili się: Dariusz Kalina i Karol Sierar ze Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego w Kielcach.

– Wielokrotnie widziałem ten pomnik w czasie mojej młodości, jadąc rowerem z Kielc do Chęcin. Pewnego razu tam zajrzałem i dostrzegłem na nim nieczytelne napisy. Nie przywiązywałem do tego zbyt wielkiej wagi. Po pewnym czasie okazało się, że miałem do czynienia z czymś niezwykłym. Zajęcie się tym ciekawym tematem zaproponował mi Karol Sierar – tłumaczy Dariusz Kalina.

Pomnik z czerwonego piaskowca jest czworoboczną kolumną, zakończoną kiedyś stożkiem.

pomniczek

– Rozmawiałem z kilkoma mieszkańcami, którzy opowiedzieli mi intrygującą historię. Otóż w latach osiemdziesiątych pomnik został uszkodzony przez kilku mężczyzn, którzy przyjechali samochodem, przewrócili monument i zabrali coś spod niego. Pod pomnikiem znajdowała się bowiem jama. Miejscowy nauczyciel wraz z uczniami postawili go na nowo. Te informacje szalenie mnie zaciekawiły – dodaje Karol Sierar.

Udało się także odczytać zagadkowy napis z pomnika. Według naszych rozmówców brzmi on następująco:

„Tu spoczywają Ciała tych, które Przez Cholerę Czyli Przez Karę Boską pochowani zostali Tak Dnia 20 czerwca R.P.1831"

Odkrywcy postanowili poszukać więcej informacji w księgach parafialnych kościoła św. Bartłomieja.

– Pod rokiem 1831 dotarliśmy do danych wskazujących, że cholera faktycznie była wtedy zmorą tych terenów. Wśród zmarłych na nią znajdujemy jednak nie mieszkańców Chęcin, ale więźniów i żołnierzy. Mają oni nazwiska, które nie powtarzają się w tej miejscowości w aktach chrztu i urodzin. Są też nazwiska obcokrajowców – zauważa Dariusz Kalina. Pochowani w tym miejscu musieli więc pochodzić z innych stron.

– Takie osoby i ten rok można skojarzyć z oblężeniem Warszawy przed pierwszymi przegranymi bitwami powstania w Warszawie. Zaczyna się wówczas dziać coś niepokojącego, a dodatkowo pojawia się cholera. Rozprzestrzenia się ona wśród żołnierzy przerażająco szybko. Cofnijmy się jednak na moment do lat przed powstaniem. Czasy napoleońskie zostawiły nam sieć szpitalnictwa wojskowego. Powstał wówczas między innymi Szpital Główny w Warszawie. Niestety, w trakcie zrywu niepodległościowego nie był w stanie zapewnić miejsca wszystkim rannym i chorym. Wówczas zdecydowano o powstaniu szpitali wojskowych w Busku-Zdroju, Jędrzejowie i Włoszczowie – wyjaśnia Dariusz Kalina.

Część wojskowych udała się więc na tereny dzisiejszego województwa świętokrzyskiego. Kielce odmówiły stacjonowania chorego wojska, więc żołnierze dotarli do Chęcin.

– Tam było jedno miejsce, gdzie mogli trafić, czyli więzienie. Znajdowało się ono w dzisiejszym klasztorze franciszkanów. Prowadził je pan Sokołowski, przedsiębiorca eksploatujący kamienie. Wojsko oczywiście zaraziło więźniów i stąd mamy ich na jednej liście zgonów z żołnierzami polskimi – podkreśla Dariusz Kalina.

Dzięki pracy jaką wykonali członkowie Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego w Kielcach dysponujemy pełną listą nazwisk pochowanych, którzy zmarli na cholerę. Są to 63 osoby. Nie mogli oni spocząć na cmentarzu grzebalnym, w granicach miasta. Ostatecznie zostali pochowani w miejscu, gdzie dziś stoi wspomniany, niezwykły pomnik.

Odkrywcy chcą teraz zainteresować swoim odkryciem opinię publiczną.

LISTA OSÓB POCHOWANYCH:

Żelichowski Sebastian żołnierz

Andrzej Liszka więzień

Mikołaj Rozworski żołnierz

Szczepan Bżdżeń więzień

Antoni Miklasiński żołnierz

Wincenty Waczyński żołnierz

Gertruda Banachowa więzień

Stanisław Chałużeński więzień

Jakób Smeżyński więzień

Wojciech Wachowicz żołnierz